Θεσμικός συγκεντρωτισμός

Εδώ και καιρό, ο Πρωθυπουργός αναφερόταν στην ανάγκη διαμόρφωσης ευρύτερων συναινέσεων τόσο για το πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ) όσο και για τη συνταγματική αναθεώρηση. Η στάση αυτή είναι σύμφωνη με το πνεύμα του Συντάγματος. Ιδίως αναφορικά με την εκλογή ΠτΔ, παρά την αναθεώρηση του 2019 που αποσυνέδεσε την προεδρική εκλογή από τη διάλυση της Βουλής, είναι σαφές ότι πρέπει να αναζητούνται ευρείες συναινέσεις, εξ ου και οι αυξημένες πλειοψηφίες (2/3 και 3/5 των βουλευτών) που απαιτούνται στις τρεις πρώτες ψηφοφορίες.

Ωστόσο, ο Πρωθυπουργός, με την επιλογή του Προέδρου της Βουλής (ΠτΒ) Κ.Τασούλα, απέστη από το πνεύμα του Συντάγματος και την υγιή πολιτική συνθήκη που έχει καθιερωθεί στον τόπο τις τελευταίες δεκαετίες και επιτάσσει να επιλέγονται πρόσωπα που δεν προέρχονται από το κυβερνών κόμμα. Μάλιστα, η επιλογή του πρωθυπουργού έγινε χωρίς προηγούμενη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΝΔ, αλλά και χωρίς να εξηγηθεί πειστικά γιατί δεν ανανεώθηκε η θητεία της Κ.Σακελλαροπούλου.

Ο Κ.Τασούλας φαίνεται νοήμων και καλλιεργημένος άνθρωπος, αλλά προέρχεται από τα σπλάχνα της κυβερνητικής παράταξης, είναι δε εμφανές ότι η υποψηφιότητά του δεν συγκεντρώνει ευρεία πολιτική συναίνεση. Ας μη ξεχνάμε, άλλωστε, ότι σε κρίσιμες στιγμές της θητείας του ως ΠτΒ λειτούργησε κατά τρόπο φανερά υποστηρικτικό των κυβερνητικών συμφερόντων, με αποκορύφωμα τη συμβολή του, τον Σεπτέμβριο του 2023, στην τοποθέτηση νέων μελών σε ΑΔΑΕ και ΕΣΡ, οπότε και επέλεξε την –αντισυνταγματική– ερμηνευτική εκδοχή της στρογγυλοποίησης προς τα κάτω της απαιτούμενης κατά το Σύνταγμα πλειοψηφίας των 3/5 στη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής.

Επίσης, ας θυμηθούμε εδώ ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) σε υπόθεση άρνησης άρσης βουλευτικής ασυλίας, στην οποία εμπλεκόταν ο ίδιος ο νυν υποψήφιος για το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της χώρας: Το 2001, ένας εργολάβος υπέβαλε εναντίον του μήνυση για δωροληψία και εκβίαση, που αφορούσε στην περίοδο που ήταν Δήμαρχος Κηφισιάς (1995-1998). Επειδή το 2000 ο Κ.Τασούλας είχε εκλεγεί βουλευτής, επικαλέστηκε τη βουλευτική του ασυλία και η Βουλή δεν την ήρε, μολονότι η επίμαχη καταγγελία δεν σχετιζόταν με την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων του. Το ΕΔΔΑ, κατόπιν προσφυγής του εργολάβου, καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη (Τσαλκιτζής κατά Ελλάδος, 2006). Στη συνέχεια, όμως, ο Κ.Τασούλας πέτυχε την καταδίκη του εργολάβου για συκοφαντική δυσφήμηση.

Για την απόφαση του Πρωθυπουργού εισφέρονται διάφορες ερμηνείες ή δικαιολογίες: διαφύλαξη εσωκομματικής ενότητας, δεξιά στροφή λόγω διεθνούς πολιτικού κλίματος, ενίσχυση της θέσης του κ.ά. Εν τούτοις, σε τέτοιες προσπάθειες δικαιολόγησης ενυπάρχει ένα στοιχείο ιδιαίτερα ανησυχητικό για τα πολιτικά πράγματα στον τόπο: η κυνική διάθεση ταύτισης του συμφέροντος πρωθυπουργού και κυβερνώντος κόμματος με το συμφέρον της χώρας, σαν να ταυτίζεται η πολιτική επιβίωση ενός πολιτικού ή ενός κόμματος με το εθνικό συμφέρον.

Πριν λίγες ημέρες, στον επικήδειο λόγο του για τον Κ.Σημίτη ο Πρωθυπουργός προσυπέγραφε τα ακόλουθα λόγια του εκλιπόντος: «Η κυβέρνηση υπάρχει όχι για να διαιωνίζει η ίδια την εξουσία της, αλλά για να διαμορφώνει μια καλύτερη κοινωνία […], επιδιώκοντας τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις, όμως βαδίζοντας συχνά και κόντρα στο ρεύμα. Ένα κόστος που πρέπει να καταβληθεί ώστε το όφελος που θα προκύψει να είναι τέλος μεγαλύτερο…». Φαίνεται ότι τώρα οι προτεραιότητες (ξαν)άλλαξαν: από το όραμα ενός «πολυδύναμου εκσυγχρονισμού» μεταβαίνουμε στη λογική ενός κλειστοφοβικού θεσμικού συγκεντρωτισμού.  

[Δημοσιεύτηκε στην εφημ. Τα Νέα του Σαββατοκύριακου 18-19.01.25]