Στις αρχές Μαΐου 2023, ο Άρειος Πάγος, βασιζόμενος στο άρθ. 32 της Εκλογικής Νομοθεσίας (π.δ. 26/2012) περί αποκλεισμού συμμετοχής εκλογικού συνδυασμού με πραγματική ηγεσία που έχει καταδικασθεί για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, απαγόρευσε την κάθοδο του κόμματος «Έλληνες» στις εκλογές του Μαΐου, κρίνοντας ότι πραγματικός ηγέτης του κόμματος ήταν ο Η.Κασιδιάρης. Στις εκλογές του Ιουνίου 2023, τα μέλη του εν λόγω κόμματος δήλωσαν συμμετοχή ως συνδυασμός ανεξαρτήτων υποψηφίων, ο οποίος επίσης κόπηκε από τον ΑΠ…
Το Σύνταγμα του 1975 τέθηκε σε ισχύ την 11η Ιουνίου του 1975. Ψηφίστηκε τότε μόνο από το κυβερνών κόμμα (ΝΔ), αλλά μέσα στον χρόνο κέρδισε την εκτίμηση του συνόλου σχεδόν του πολιτικού κόσμου. Διαδέχθηκε το απαρχαιωμένο Σύνταγμα του 1952 και το παράλληλα εφαρμοζόμενο τότε «παρασύνταγμα», εν γένει μία μακρά περίοδο εκτροπών και ταραχών, φυσικά τη δικτατορία και την τραγωδία της Κύπρου. Όταν ήρθε, δεν ήταν απλώς ένα νομικό κείμενο, ήταν μία υπόσχεση…
Στα πενήντα χρόνια της ζωής του, το ελληνικό Σύνταγμα έχει αναθεωρηθεί τέσσερις φορές. Οι σημαντικότερες αναθεωρήσεις υπήρξαν εκείνες του 1986 και του 2001. Οι αναθεωρητικές πρωτοβουλίες, ωστόσο, συχνά προσπίπτουν στον σκόπελο της ίδιας της διαδικασίας αναθεώρησης που προβλέπεται στο Σύνταγμα και η οποία δεν του επιτρέπει να εκσυγχρονιστεί εύκολα…
τις 14 Μαΐου 2025, το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ εξέδωσε μία δικαστική απόφαση-ορόσημο, ακυρώνοντας απόφαση της Επιτροπής με την οποία εκείνη είχε απορρίψει αίτημα της δημοσιογράφου των New York Times, Matina Stevi, να αποκτήσει πρόσβαση στα SMS που ανταλλάχθηκαν μεταξύ της Προέδρου φον ντερ Λάιεν και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, κατά το διάστημα από 01.01.21 έως 11.05.22 στο πλαίσιο της προμήθειας εμβολίων κατά του COVID-19. Tο αίτημα της δημοσιογράφου βασιζόταν στον Κανονισμό 1049/2001 για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Η Επιτροπή απάντησε ότι δεν κατείχε τέτοια έγγραφα-μηνύματα και, συνεπώς, δεν μπορούσε να ικανοποιήσει το (δις) υποβληθέν αίτημα…
Ι. Το παράδειγμα από την οικονομική θεωρία είναι πλέον σχολικό, αλλά πάντοτε επίκαιρο και εξόχως διδακτικό: Περί τα τέλη του 19ου αι., στο Δελχί της Ινδίας αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με υπερπληθυσμό από κόμπρες. Οι Βρετανοί αποικιοκράτες έχουν τη φαεινή ιδέα να επικηρύξουν τα συμπαθή φίδια και, έτσι, όποιος πολίτης έφερνε στις αρχές μία νεκρή κόμπρα θα λάμβανε ένα χρηματικό αντίτιμο. Πρόδηλος σκοπός ήταν να μειωθεί ο πληθυσμός των φιδιών. Τουναντίον, όμως, ο πληθυσμός τους πολλαπλασιάστηκε, καθώς οι πολίτες δημιούργησαν εκτροφεία φιδιών, προκειμένου να τα σκοτώνουν και να τα φέρνουν στις αρχές για να λαμβάνουν το σχετικό οικονομικό αντάλλαγμα. Την ίδια στιγμή, οι ελεύθερες κόμπρες διήγαν βίο μάλλον ανέφελο. Οι Βρετανοί δεν είχαν σκεφτεί προσεκτικά τι κίνητρο έδωσαν στους πολίτες, οι οποίοι, ορθολογικά δρώντες, κινήθηκαν προς την κατεύθυνση της αύξησης του εισοδήματός τους – όπως θα συνέβαινε κατ’ αρχήν σε κάθε άκρη του πλανήτη. Στην οικονομική θεωρία γίνεται εδώ λόγος για το περίφημο «φαινόμενο κόμπρα» (cobra effect) και, γενικότερα, για τον «νόμο των αθέλητων συνεπειών» (law of unintended consequences), που μπορεί να πλήξει ακόμη και τις πιο καλοπροαίρετες ρυθμιστικές πρωτοβουλίες….
Ενόψει της επικείμενης συνταγματικής αναθεώρησης, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να συζητηθούν και πιθανές παρεμβάσεις σε συνταγματικές διατάξεις που αφορούν στη Δικαιοσύνη, έναντι της οποίας καταγράφεται τα τελευταία έτη έντονη δυσπιστία των Ελλήνων πολιτών.
Εν γένει, η εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη δοκιμάζεται κυρίως όταν αυτή βραδυπορεί ή όταν τίθεται εν αμφιβόλω η ανεξαρτησία της. Αν φθάσει δε να κλονιστεί σοβαρά η εμπιστοσύνη αυτή, τότε κινδυνεύει ακόμη και η κοινωνική ειρήνη…
Με τη Συνταγματική Αναθεώρηση του 2019 καταργήθηκε η, μέχρι τότε προβλεπόμενη στο άρθ. 86 Συντ., σύντομη αποσβεστική προθεσμία για την άσκηση ποινικής δίωξης κατά υπουργών από τη Βουλή – χωρίς, όμως, να τροποποιηθεί αντιστοίχως και ο εκτελεστικός νόμος 3126/2003, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει τώρα σοβαρές νομικές περιπλοκές. Επρόκειτο για ένα σωστό βήμα προς την κατεύθυνση μιας ισότιμης κατ’ αρχήν ποινικής μεταχείρισης υπουργών και υπολοίπων πολιτών. Βήμα, ωστόσο, λειψό…
πάρχουν επιχειρήματα νομιμότητας, υπάρχουν και επιχειρήματα σκοπιμότητας. Υπάρχει η αξιακή προσέγγιση των πραγμάτων, υπάρχει και η εργαλειακή. Δυστυχώς, στο ζήτημα της ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για τον Χρ.Τριαντόπουλο –ευρύτερα γνωστής ως «προανακριτικής»– η κυβέρνηση και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός τάσσονται, ακόμη μια φορά, με τη λογική της πολιτικής σκοπιμότητας και της εργαλειακής καταστρατήγησης του Συντάγματος, του Κανονισμού της Βουλής (ΚτΒ) και της ειδικής νομοθεσίας (ν. 3126/2003)…
Η δημόσια κριτική σε δικαστικές αποφάσεις ή ενέργειες δεν είναι απλώς θεμιτή, είναι επιβεβλημένη. Δεν είναι μόνον θεμελιώδης απόρροια της ελευθερίας του λόγου, αλλά και απαραίτητο στοιχείο της δημοκρατικής λειτουργίας…
Δίχως αμφιβολία, το διαδίκτυο έφερε μία επανάσταση στην ελευθερία της έκφρασης και στην επικοινωνία κάθε μορφής. Έδωσε τη δυνατότητα σε κάθε χρήστη, ιδίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ), να αποκτήσει φωνή και άμεση πρόσβαση στη δημόσια σφαίρα, και δη με πολύ χαμηλό κόστος. Όπως επεσήμαινε παλαιότερα το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, ο κάθε χρήστης του διαδικτύου «μπορεί να γίνει ντελάλης με μια φωνή που ακούγεται μακρύτερα από κάθε βήμα ομιλητή, […] ο καθένας μπορεί να εκδίδει τις προκηρύξεις του» (Reno v. ACLU, 1997)…
