Είναι κοινός τόπος ότι το αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουνίου του 2023 δημιούργησε μία έντονη πολιτική ασυμμετρία στη χώρα, μεταξύ ενός κυρίαρχου κυβερνώντος κόμματος και μιας εξαιρετικά αδύναμης αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η ασυμμετρία αυτή αναδίδει ήδη τις συνέπειές της…
Με τις κυβερνητικές ενέργειες των τελευταίων ετών και ορισμένες αποφάνσεις της Δικαιοσύνης έχει απλωθεί ένα ευρύ φάσμα ανέλεγκτου γύρω από την υπόθεση των υποκλοπών. Το ανέλεγκτο αυτό θέτει σε σοβαρή δοκιμασία τους θεσμούς και τον πολιτικο-οικονομικό βίο της χώρας….
Η κατ’ αρχήν αρχειοθέτηση της υπόθεσης των υποκλοπών από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου (ΑΠ) γεννά έντονο προβληματισμό, και δικαίως. Όσο πολυσέλιδο και αν είναι το εισαγγελικό πόρισμα, όσο εμφατικές και αν είναι ένιες διατυπώσεις της συνοδευτικής ανακοίνωσης της Εισαγγελέως του ΑΠ (βλ. «αναντίλεκτα»), η σκιά που έχει απλωθεί τα τελευταία χρόνια πάνω από το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία μας μεγάλωσε, αντί να μικρύνει…
Η εκάστοτε ηγεσία και σύνθεση της Επιτροπής διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο για την πορεία της ΕΕ, τουλάχιστον για μία πενταετία. Σε κάθε νέα Επιτροπή το χαρτοφυλάκιο που καταλαμβάνει η κάθε χώρα, διά του προσώπου του Επιτρόπου που επιλέγει η κυβέρνησή της, έχει και αυτό ιδιαίτερη σημασία. Η ανάληψη ενός ορισμένου χαρτοφυλακίου δεν σημαίνει ότι υπηρετούνται μέσω αυτού εθνικά συμφέροντα ή εθνικές πολιτικές, καθώς προέχει η προώθηση των κοινών ευρωπαϊκών στόχων. Όπως ρητώς, εξάλλου, προβλέπεται στην παρ. 3 του άρθ. 17 ΣΕΕ, τα μέλη της Επιτροπής επιλέγονται βάσει των γενικών τους ικανοτήτων και της προσήλωσής τους στην Ευρωπαϊκή ιδέα, πρέπει δε να παρέχουν πλήρη εχέγγυα ανεξαρτησίας. Συνεπώς, (δέον να) λειτουργούν πρωτίστως ως «Ευρωπαίοι» και όχι ως «εθνικοί» Επίτροποι…
Η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρέχει στον δημόσιο διάλογο χρήσιμα δεδομένα και κατανοητούς δείκτες μέτρησης της αποτελεσματικότητας, της ποιότητας και της ανεξαρτησίας των εθνικών δικαστικών συστημάτων των κρατών-μελών της ΕΕ. Στην Έκθεση παρουσιάζονται ευρήματα που αφορούν τόσο σε αντικειμενικούς δείκτες αξιολόγησης των εθνικών δικαστικών συστημάτων (λ.χ. χρόνος που απαιτείται για την επίλυση δικαστικών υποθέσεων) όσο και στις αντιλήψεις των πολιτών και των επιχειρήσεων για την ποιότητα του δικαστικού συστήματος (λ.χ. πόσο ανεξάρτητη από πολιτικές πιέσεις θεωρούν τη Δικαιοσύνη). Ο συνδυασμός αντικειμενικών και υποκειμενικών δεικτών προσφέρει μία αρκετά σφαιρική εικόνα, η οποία αντικατοπτρίζει τόσο την ποιότητα των θεσμών καθ’ εαυτήν όσο και την πρόσληψη της ποιότητας των θεσμών από τα δρώντα υποκείμενα…
Στο άρθ. 27 του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου για το ενέχυρο και σύσταση Ενιαίου Ηλεκτρονικού Μητρώου Ενεχύρων…» προβλέπεται η διατύπωση γνώμης για την επιλογή των Προέδρων και των Αντιπροέδρων του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς και του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου από τις Ολομέλειες των Ανωτάτων Δικαστηρίων, κατόπιν σχετικής μυστικής ψηφοφορίας μεταξύ των μελών τους. Πρακτικά, δηλαδή, όλα τα μέλη ενός Ανωτάτου Δικαστηρίου θα συνέρχονται και θα ψηφίζουν τα πρόσωπα που θα προταθούν από την Ολομέλεια για την κατάληψη των ηγετικών θέσεων του Δικαστηρίου. Πρόκειται για ένα κατ’ αρχήν θετικό βήμα προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης από τον εναγκαλισμό της εκτελεστικής εξουσίας…
Ο τίτλος του παρόντος άρθρου δεν παραπέμπει μόνο στην κρίσιμη απόφαση που εκδόθηκε μόλις πρόσφατα από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, την Trump v. United States (1.7.24). Υποδηλώνει, ταυτόχρονα, και την επίθεση που δέχεται τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια από τον Ντόναλντ Τραμπ και τους συνοδοιπόρους του η αμερικανική δημοκρατία. Οι διάδικοι, τόσο στην απόφαση που θα εξετάσουμε στη συνέχεια όσο και στο μεγάλο δικαστήριο της Iστορίας, είναι ο Τραμπ και οι ΗΠΑ και ευρύτερα, στο πρόσωπο των τελευταίων, το μοντέλο της ίδιας της δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας, όπως το γνωρίσαμε μεταπολεμικά – με τα πολλά πλεονεκτήματα, αλλά και τα ελαττώματά του…
Ο Ιωάννης Καράκωστας υπήρξε πνεύμα πρωτοποριακό, προοδευτικό και επίμονο. Ένας ιδιαίτερα αγαπητός ακαδημαϊκός δάσκαλος. Ένας επιστήμονας με ανησυχίες, που άνοιξε τον δρόμο για την καλλιέργεια και τη διδασκαλία καινοτόμων επιστημονικών αντικειμένων, όπως το Δίκαιο Προστασίας του Περιβάλλοντος, της Προσωπικότητας και του Καταναλωτή. Πάνω απ’ όλα, όμως, υπήρξε ένας γλυκύτατος και βαθιά καλλιεργημένος άνθρωπος, με μεγάλη αγάπη και αφοσίωση για το πανεπιστήμιο και τους φοιτητές. Ανήκε σε εκείνη τη γενιά των καθηγητών της Σχολής μας που στήριξαν και αγκάλιασαν με θέρμη εμάς, τη νεώτερη γενιά των διδασκόντων, μας προσέφεραν απλόχερα τη στήριξή τους στα πρώτα μας ακαδημαϊκά βήματα…
Οι συνθήκες είναι, λίγο-πολύ, γνωστές σε όλους: Το κυκλοφοριακό στην πρωτεύουσα έχει επιδεινωθεί εκ νέου τα τελευταία χρόνια, με κρίσιμους κόμβους να περιμένουν, μοιρολατρικά μάλλον, μία κάποια λύση. Η οικιστική ανάπτυξη της χώρας, συνολικά αλλά και κατά τόπους, είναι συχνά άναρχη, μη ακολουθώντας κάποιο σχέδιο ή κανόνες. Στα νησιά ο υπερτουρισμός και η επεκτεινόμενη δόμηση υπερβαίνουν αντοχές δικτύων και υποδομών (διαχείρισης απορριμμάτων, ύδρευσης κ.λπ.). Αρκετά χωριά στην επικράτεια, ιδίως ορεινά, ερημώνουν, ενώ οι τοπικοί δρόμοι και τα δίκτυα έχουν να συντηρηθούν χρόνια. Το σιδηροδρομικό δίκτυο, όπως δυστυχώς κατέδειξε και η τραγωδία των Τεμπών, παραμένει καχεκτικό και επικίνδυνο (υπάρχουν μπάρες σε διαβάσεις που ακόμη ανεβοκατεβαίνουν χειροκίνητα), ενώ η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης που επιφυλάχθηκε στους σιδηροδρόμους είναι πενιχρή – παρά τις περί του αντιθέτου πρωθυπουργικές διακηρύξεις. Για την εικόνα που παρουσιάζει πλήθος δημοσίων υπηρεσιών δεν χρειάζεται να πει κανείς πολλά. Αυτά είναι μόνον κάποια ενδεικτικά παραδείγματα σοβαρής υστέρησης της χώραςꞏ ο κατάλογος είναι, δυστυχώς, μακρύς…
Ασφαλώς και η πάταξη της εγκληματικότητας και ιδίως ορισμένων ιδιαίτερα ειδεχθών μορφών εγκλήματος αποτελεί προτεραιότητα σε μία συντεταγμένη Πολιτεία. Συγχρόνως, όμως, η Πολιτεία, κατά την πάταξη του εγκλήματος, οφείλει να ακολουθεί, τόσο σε διαδικαστικό όσο και σε ουσιαστικό επίπεδο, τους κανόνες του Συντάγματος, όπως και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η τήρηση του Συντάγματος και των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας δεν συνιστά τάχα κάποιον «δικαιωματισμό της ατιμωρησίας», αλλά αδιαπραγμάτευτη συνθήκη ενός σύγχρονου κράτους δικαίου…
