Ένας πρωθυπουργός λειτουργεί, αφεύκτως, μέσα σε ένα πλαίσιο αυστηρών περιορισμών και δεσμεύσεων. Αν θέλει να αφήσει σοβαρή παρακαταθήκη και να αναδειχθεί σε πραγματικό ηγέτη, θα πρέπει πρωτίστως να κρατάει το κόμμα του ενωμένο, να δίνει στα μέλη του μία σαφή αίσθηση προσανατολισμού και να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τον πολιτικό χώρο και το κεφάλαιο που έχει στη διάθεσή του για την εφαρμογή των πολιτικών του (βλ. και Steve Richards, “The Prime Ministers”, 2019). Θα πρέπει, συναφώς, να έχει σχέδιο και πειθαρχία, καθώς και να ιεραρχεί σωστά τις προτεραιότητές του. Ενίοτε βοηθάει και ένα μπλοκάκι, όπου θα καταγράφονται οι εκκρεμότητες κάθε υπουργείου. Ο Κώστας Σημίτης είχε τα παραπάνω χαρακτηριστικά, γι’ αυτό και πέτυχε στην αποστολή του, αφήνοντας σπουδαία παρακαταθήκη για την πατρίδα μας…
Η εικόνα είναι μάλλον γνώριμη: Η Ελλάδα διαθέτει ένα εκτεταμένο και σύγχρονο δίκτυο αυτοκινητοδρόμωνꞏ εκεί όμως όπου εμφανίζεται η πινακίδα «Τέλος έργου», ξεκινάει συχνά μία άλλη Ελλάδα, που μοιάζει αφημένη στην τύχη της…
Τα τελευταία έτη, η χώρα μας δέχεται συχνά επικρίσεις για την κατάσταση του κράτους δικαίου από διάφορους διεθνείς οργανισμούς. Οι επικρίσεις αυτές δεν είναι διόλου τυχαίες, ούτε αβάσιμες. Δυστυχώς, καταγράφουν υπαρκτά συμπτώματα παρακμής σε βασικούς πυλώνες του κράτους δικαίου, τα οποία μειώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς και ενισχύουν τον αντισυστημισμό των πολιτικών άκρων. Ας δούμε, όμως, πώς έχουν τα πράγματα εγγύτερα…
Τον Σεπτέμβριο του 2023 αποφασίζεται αιφνιδίως, με πρωτοβουλία της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, η τοποθέτηση νέων μελών στην Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Αρμόδια για την απόφαση αυτή είναι η Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, που αποφασίζει με πλειοψηφία των 3/5 κατ’ άρθ. 101A Συντ. Επειδή, όμως, οι τότε συμπράττουσες πολιτικές δυνάμεις της ΝΔ και της Ελληνικής Λύσης δεν αριθμούσαν τα τουλάχιστον 3/5 που απαιτεί το Σύνταγμα, ήτοι 17 από τα 27 μέλη της Διάσκεψης, αλλά 16, επιλέχθηκε η –αντίθετη προς το Σύνταγμα– ερμηνευτική εκδοχή της στρογγυλοποίησης των 3/5 προς τα κάτω. Εν συνεχεία, εκδόθηκαν ταχύτατα και οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις.
Το σοβαρό αυτό ζήτημα ήχθη στο ΣτΕ…
Η διαγραφή ενός πρώην πρωθυπουργού από το κόμμα του αποτελεί, εξ ορισμού, ένα σοβαρό πολιτικό ζήτημα, που αξίζει να σχολιασθεί. Ας πάρουμε, όμως, λίγο τα πράγματα με τη σειρά.
Παραδοσιακά, και στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, οι πρώην πρωθυπουργοί έχουν μία ευρύτερη ελευθερία πολιτικού λόγου σε σχέση με τα στελέχη, τους βουλευτές ή τους υπουργούς του κόμματος από το οποίο προέρχονται. Η γνώμη τους, μάλιστα, επειδή έχουν βρεθεί στο πηδάλιο μιας χώρας και έχουν εμπειρία στη διαχείριση των δημοσίων πραγμάτων, έχει συχνά ιδιαίτερη βαρύτητα. Αρκεί να γνωρίζουν πότε και πόσο να παρεμβαίνουν στον δημόσιο διάλογο…
Στη χώρα μας, κυρίως λόγω της παντοδυναμίας της πρωθυπουργικής και κυβερνητικής εξουσίας και της έντονης χωροκατακτητικής διάθεσής της, ο ρόλος της Βουλής υποβαθμίζεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, ενώ κανονικά θα έπρεπε αυτή να αποτελεί ένα ισχυρό αντίβαρο εξουσίας. Ειδικότερα…
«Ο ανήρ είναι η κεφαλή της οικογενείας και αποφασίζει περί παντός ό,τι αφορά τον συζυγικόν βίον…». Αυτό προέβλεπε το άρ. 1387 του Αστικού Κώδικα (ΑΚ) μέχρι το 1983. Τέτοιες αναχρονιστικές ρυθμίσεις ανακλούσαν ένα ανδροκρατικό-πατριαρχικό πρότυπο, που απηχούσε, κατά βάσιν, προπολεμικές κοινωνικές αντιλήψεις (σημειωτέον, ο ΑΚ τέθηκε σε ισχύ το 1946). Από τη Μεταπολίτευση και μετά, όμως, κατέστη σαφές ότι το οικογενειακό δίκαιο έπρεπε πλέον να προσαρμοστεί στις νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, αλλά και τις επιταγές του Συντάγματος του 1975, που αναγνώρισε την ισότητα των φύλων (άρ. 4§2Σ). Τις εξελίξεις θα επισπεύσει η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1981, οπότε και θα συσταθεί η Επιτροπή Α.Μάνεση…
Σύμφωνα με το άρθ. 101Α παρ. 2 Συντ., η επιλογή των μελών των –συνταγματικά προστατευόμενων– Ανεξάρτητων Αρχών (ΑΑ) γίνεται με απόφαση της περίφημης Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής. Η απόφαση λαμβάνεται με πλειοψηφία των 3/5 των μελών της Διάσκεψηςꞏ τα σχετικά δε με τη διαδικασία αυτή ορίζονται ειδικότερα στον Κανονισμό της Βουλής (άρθ. 13-14 ΚτΒ). Μέχρι τη συνταγματική αναθεώρηση του 2019, η απαιτούμενη στη Διάσκεψη πλειοψηφία οριζόταν στα 4/5, αλλά το 2019 αποφασίσθηκε, με ευρεία συναίνεση, η μείωσή της στα 3/5. Πρακτικά, η μείωση αυτή διευκολύνει την εκάστοτε κοινοβουλευτική πλειοψηφία να επιβάλλει στις ΑΑ πρόσωπα της αρεσκείας της…
Είναι κοινός τόπος ότι το αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουνίου του 2023 δημιούργησε μία έντονη πολιτική ασυμμετρία στη χώρα, μεταξύ ενός κυρίαρχου κυβερνώντος κόμματος και μιας εξαιρετικά αδύναμης αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η ασυμμετρία αυτή αναδίδει ήδη τις συνέπειές της…
Με τις κυβερνητικές ενέργειες των τελευταίων ετών και ορισμένες αποφάνσεις της Δικαιοσύνης έχει απλωθεί ένα ευρύ φάσμα ανέλεγκτου γύρω από την υπόθεση των υποκλοπών. Το ανέλεγκτο αυτό θέτει σε σοβαρή δοκιμασία τους θεσμούς και τον πολιτικο-οικονομικό βίο της χώρας….
