Παρά τον όγκο του, το βιβλίο του αείμνηστου καθηγητή μας Σταύρου Τσακυράκη «Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ» (ΠΕΚ, 2021) διαβάζεται σχεδόν απνευστί. Δεν είναι μόνον η λιτή νομική γραφή και η σαφήνεια στην έκφραση και την τοποθέτηση που γρήγορα θα συνεπάρουν τον αναγνώστη.

Είναι αποδεκτό σε ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης να παρατηρούνται ευρέος φάσματος διαφοροποιήσεις κατά την επιβολή ποινών για το ίδιο έγκλημα σε κατηγορούμενους με παρόμοια χαρακτηριστικά, ανάλογα με τις αντιλήψεις ή την εκάστοτε προσωπική διάθεση του δικάζοντος δικαστή; Είναι αποδεκτό στις εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο ίδιες απαντήσεις των εξεταζόμενων φοιτητών να οδηγούν σε αποκλίνουσες βαθμολογίες, ανάλογα με τις αντιλήψεις ή την τυχαία προσωπική διάθεση του εκάστοτε διορθωτή; Μήπως θα πρέπει να τίθενται κάποιοι αυστηροί κανόνες για τη λήψη τέτοιων αποφάσεων, που να εξαλείφουν τη διακριτική ευχέρεια και να εξασφαλίζουν ομοιογένεια στις σχετικές κρίσεις; Μήπως, αντιθέτως, είναι επιθυμητή μία τέτοια συστημική ανομοιογένεια; Μήπως εξασφαλίζει δικαιοσύνη στην ατομικά κρινόμενη περίπτωση;

Ένα ακόμη από τα καλά βιβλία του Φίλιπ Ροθ: «Παντρεύτηκα έναν κομμουνιστή». Το διάβασα με κάποια καθυστέρηση. Πρόκειται για μια έξοχη περιγραφή της μεταπολεμικής Αμερικής και ιδίως της άγριας εποχής του μακαρθισμού και του κυνηγιού μαγισσών που την συνόδευε.

Το βιβλίο του αναπλ. καθηγητή κοινωνιολογίας Παναγή Παναγιωτόπουλου δεν περιγράφει μόνον τις περιπέτειες της περιώνυμης «μεσαίας τάξης» στη μεταπολεμική και μεταπολιτευτική Ελλάδα. Προσφέρει, συνάμα, μία σε βάθος κοινωνιολογική θεώρηση της πορείας της ελληνικής κοινωνίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Από τα αδιέξοδα και τις διαιρέσεις της μέχρι τα σημεία προόδου που έχει αυτή να επιδείξει μέσα στη διαδρομή των δεκαετιών.

Η έλευση της πανδημίας του κορωνοϊού μάς ανάγκασε να προσαρμοστούμε σε μία νέα πραγματικότητα. Στην αρχική φάση, μάλιστα, βιώσαμε αυστηρά μέτρα περιορισμού βασικών ελευθεριών μας, προεχόντως δε της ελευθερίας της κίνησης. Τα μέτρα αυτά επανήλθαν και κατά την αντιμετώπιση του χειμερινού κύματος της πανδημίας, σε χαλαρότερη ωστόσο μορφή.

Συνομιλητής του Κορνήλιου Καστοριάδη, συνομιλητής των μαθηματικών, τόσο στη θεωρητική όσο και στην πρακτική τους διάσταση. Ένας εγκρατής νομικός, με μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορικό στις διεθνείς σχέσεις από το London School of Economics, κινείται με απαράμιλλη άνεση στον χώρο των θεωρητικών και εφαρμοσμένων μαθηματικών.

Η έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου «Περί φιλίας» (On Friendship) του Αλέξανδρου Νεχαμά, διακεκριμένου καθηγητή φιλοσοφίας, ανθρωπιστικών σπουδών και συγκριτικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Princeton, συνιστά ένα σημαντικό εκδοτικό γεγονός. Την μετάφραση ανέλαβε ο Θεοφάνης Τάσης, ο οποίος συνέγραψε και τον πρόλογο. Το βιβλίο είναι σπουδαίο από πολλές απόψεις.

Η «Πατρική Κληρονομιά» του Φίλιπ Ροθ είναι ένα ανατριχιαστικά ρεαλιστικό βιβλίο. Μέσα από τις σελίδες του ο συγγραφέας διηγείται τους τελευταίους μήνες της ζωής του πατέρα του, από την διάγνωση του καρκίνου και μετά. Ιδίως όσοι έχουν βιώσει εκ του σύνεγγυς την ασθένεια σε συγγενικό τους πρόσωπο μπορούν να αντιληφθούν ότι (και) αυτό το βιβλίο του Ροθ είναι ένα μικρό διαμάντι – την φορά αυτή καθ’ ολοκληρίαν αυτοβιογραφικό.

«Τα οικονομικά επιχειρούν να αποκαλύψουν το κόστος σε χρόνο, χρήμα και ενέργεια που έχει κάθε βιοτική μας δραστηριότητα· εμποδίζουν τους ονειροπόλους να αγνοήσουν τη σπάνι των πόρων…».
Μόνον τυχαίο δεν είναι ότι αυτά τα λόγια της Σούζαν Ακερμαν παρατίθενται ήδη στην προμετωπίδα της πρωτοποριακής μονογραφίας του διακεκριμένου συναδέλφου Γιώργου Δελλή, καθηγητή Δημοσίου Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ.

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης δεν χρειάζεται ασφαλώς συστάσεις. Κατά τη γνώμη μου, ανήκει στους κορυφαίους, αυτή τη στιγμή, διανοητές της χώρας. Λόγος πάντοτε καίριος, με γωνίες κι αγωνίες, με ευαισθησία και διάθεση αναστοχαστική.
Με το τελευταίο του ολιγοσέλιδο βιβλίο μάς ταξιδεύει στα παιδικά του χρόνια και στην πατρογονική γη, τη Συκιά της Λακωνίας. Μ’ ένα συγγραφικό ύφος διαφορετικό ίσως από εκείνο που μας είχε συνηθίσει ως τα τώρα – μάλλον προσαρμοσμένο στην τραχύτητα του τόπου και της εποχής που αποτελούν σημεία αναφοράς του.