Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας σε ιστορικές στιγμές βρέθηκε στη λεγόμενη «σωστή πλευρά της ιστορίας». Σε μία σειρά από κρίσιμα ιστορικά σταυροδρόμια οι πολιτικές ηγεσίες έκαναν τις σωστές επιλογές και εξασφάλισαν στη χώρα ένα καλύτερο μέλλον. Οι αλλεπάλληλες σωστές αυτές επιλογές ενέταξαν την πατρίδα μας στον κύκλο των πιο προηγμένων χωρών στον κόσμο και στις ισχυρότερες διεθνείς συμμαχίες. Ακόμη και σήμερα, παρά τις απανωτές κρίσεις και τη σημαντική πτώση του βιοτικού επιπέδου, η Ελλάδα παραμένει μία δυτική χώρα που έχει να επιδείξει πολλαπλά επιτεύγματα.
Ωστόσο, η εκάστοτε επιλογή της σωστής πλευράς της ιστορίας συχνά δεν έγινε υπό συνθήκες πολιτικής και κοινωνικής σύμπνοιας. Πολλές από τις επιλογές που σήμερα, με το ευεργέτημα της επιμηθεϊκής σοφίας, θεωρούνται αδιαμφισβήτητες ή αυτονόητες προκάλεσαν σε πραγματικό ιστορικό χρόνο σοβαρές πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις, ενίοτε μάλιστα δίχασαν τη χώρα επί δεκαετίες. Τα παραδείγματα είναι πολλά και γνωστά: μόνον στον 20ό αι αρκεί να θυμηθεί κανείς τη σύνταξη με τις δυνάμεις της Αντάντ κατά τον Α’ ΠΠ μέχρι την ένταξη στην ΕΟΚ (μετέπειτα ΕΕ), κοκ. Σήμερα λ.χ. η πλειονότητα των πολιτών αποτιμά θετικά την όλη συμμετοχή της χώρας στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης (παρά τις κατά καιρούς δυσαρέσκειες, εύλογες ή μη), αλλά όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εφήρμοζε το σχέδιό του για την ένταξη της πατρίδας μας στην ΕΟΚ, συναντούσε σφοδρές αντιδράσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων είχαν σαφές αντιδυτικό πρόσημο. Τώρα πια όμως αυτά έχουν ξεχαστεί.
Με άλλες λέξεις, οι κρίσιμες ιστορικά επιλογές περνούν συχνά διά πυρός και σιδήρου. Αρχικά μπορεί να μη συγκεντρώνουν την κοινωνική πλειοψηφία. Ο δρόμος της πολιτικής ηγεσίας ή μιας δυναμικής πολιτικής ομάδας με όραμα για το μέλλον της πατρίδας μπορεί να είναι στην αρχή μοναχικός. Δεν αρκεί να διαβάσεις σωστά τους διεθνείς συσχετισμούς και να έχεις την πεποίθηση ότι πράττεις το σωστό, αλλά πρέπει να εφαρμόσεις και το σωστό σχέδιο για να υλοποιήσεις μία ιστορική απόφαση. Οι πολιτικές συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες. Και δεν αποκλείεται η λήψη μιας ιστορικά ορθής πολιτικής απόφασης να οδηγήσει στη συνέχεια σε πολιτική ήττα· ακόμη και ηγέτες που κατήγαγαν πολιτικούς ή στρατιωτικούς θριάμβους ηττήθηκαν στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση (βλ. λ.χ. την εκλογική συντριβή Τσόρτσιλ το 1945).
Οι στιγμές που τώρα ζούμε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι πράγματι ιστορικές. Η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός έχουν κάνει τη σωστή ιστορικά επιλογή, αντιτασσόμενοι ευθέως σε μία εισβολή που, πέραν της ανθρώπινης δυστυχίας που προκαλεί, φέρει ιδιαίτερα ανησυχητικά χαρακτηριστικά για την παγκόσμια σταθερότητα και ειρήνη. Το αυταρχικό καθεστώς Πούτιν επιδιώκει την καθυπόταξη μιας ολόκληρης κυρίαρχης χώρας και τάχα την αποναζιστικοποίησή της, εφαρμόζοντας όμως εκείνο πρακτικές και ρητορικές ναζιστικών καταβολών (θεωρίες ζωτικού χώρου, κ.λπ.). Όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς πρόκειται πλέον για τη μάχη της γενιάς μας για ελευθερία και δημοκρατία απέναντι στην ανελευθερία και τον αυταρχισμό. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει ηθικό καθήκον αλλά και εθνικό συμφέρον να παραμείνει στο πλευρό των δυτικών δυνάμεων και να σταθεί μέχρι τέλους πλάι στον δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό.
Δυστυχώς η κομβική αυτή επιλογή δεν στηρίζεται από τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης, με την εξαίρεση του ΚΙΝΑΛ, που ορθώς συμπορεύεται με τη συγκεκριμένη επιλογή της κυβέρνησης. Προφανώς η επαμφοτερίζουσα τοποθέτηση των περισσότερων κομμάτων της αντιπολίτευσης λέει πολλά και για το κλίμα που επικρατεί σε σημαντικό μέρος της ελληνικής κοινωνίας, όπου ο αντιδυτικισμός και η φενάκη του σωτήριου «ξανθού γένους» έχουν βαθιές ρίζες.
Αλλά είπαμε, αρχικά οι ιστορικές επιλογές μπορεί να προκαλούν έντονες συγκρούσεις και να μη συγκεντρώνουν κοινωνικές πλειοψηφίες. Πιθανότατα, ωστόσο, σε κάποια χρόνια από σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών θα θεωρεί ότι, εν τέλει, ορθά αντιταχθήκαμε σε έναν άφρονα αυταρχικό ηγέτη και έτσι βρεθήκαμε και πάλι στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Δεν θα πρόκειται όμως για μία νομοτελειακή, αυτόματη εξέλιξη. Διότι στην πορεία θα απαιτηθούν κρίσιμες πολιτικές μάχες, καθώς η βοή του απολυταρχισμού είναι πλέον ante portas, εκτός και εντός των φιλελεύθερων δημοκρατιών.
[Δημοσιεύτηκε στην εφημ. Τα Νέα της 12.04.2022]