Η εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη κλονίζεται ιδίως όταν αυτή βραδυπορεί ή όταν τίθεται εν αμφιβόλω η ανεξαρτησία της. Αν φθάσει δε να κλονιστεί σοβαρά η εμπιστοσύνη αυτή, τότε κινδυνεύει ακόμη και η ίδια η κοινωνική ειρήνη. Ας δούμε, όμως, πώς έχει η κατάσταση στη χώρα μας:
Όταν κανείς σκέφτεται τον Daniel Kahneman, που απεβίωσε στις 27 Μαρτίου 2024, δεν σκέφτεται απαραίτητα την ψυχολογία. Άλλωστε, η πιο σημαντική του διάκριση ήταν η βράβευσή του με το Νομπέλ Οικονομικών το 2002. Ο ίδιος, ωστόσο, ήταν ψυχολόγος. Ποτέ δεν σπούδασε ή ασχολήθηκε σε βάθος με τα οικονομικά, παρά μόνον όπου υπήρχε πεδίο επαφής με εφαρμογές της ψυχολογικής του έρευνας…
Το τελευταίο διάστημα, ο καταγγελτικός λόγος ορισμένων κυβερνητικών στελεχών κατά ευρωπαϊκών οργάνων, από το Ευρωκοινοβούλιο μέχρι την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, έχει λάβει επικίνδυνες πολιτικά διαστάσεις. Διαστάσεις που τρέφουν τον αντισυστημισμό και υπονομεύουν την ευρωπαϊκή ιδέα. Δυστυχώς, φαίνεται ότι πλέον έχει μικρύνει η απόσταση από το «Μένουμε Ευρώπη» στο «Καταγγέλλουμε Ευρώπη». Η κυβέρνηση επιλέγει συχνά να πυροβολεί τον (εκάστοτε) ευρωπαίο αγγελιοφόρο, αντί να διαβάσει προσεκτικά το μήνυμα που εκείνος φέρνει και να κρίνει νηφάλια τι πρέπει να κάνει για το καλό της χώρας. Βαρύνουσα δε σημασία έχει το οξύ ύφος και λεκτικό των σχετικών αντιδράσεων…
Οι εξεταστικές επιτροπές της Βουλής αποτελούν σημαντικό μέσο κοινοβουλευτικού ελέγχου. Ιδίως σε υποθέσεις μείζονος ενδιαφέροντος, μπορούν να συμβάλουν στην αναζήτηση της αλήθειας και τυχόν κυβερνητικών ευθυνών. Ασφαλώς, το πάνω χέρι έχει η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, καθώς αυτή διαθέτει και την πλειοψηφία εντός της επιτροπής. Ωστόσο, ο χειρισμός της θέσης αυτής υπεροχής απαιτεί κοινοβουλευτικό ήθος και αίσθηση δημοκρατικής και θεσμικής ευθύνης.
Δυστυχώς, στις δύο πρόσφατες πολύκροτες υποθέσεις των υποκλοπών και του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών…
Εν πρώτοις, η θέση αρχής: Στη σύγχρονη εποχή, δεν μπορεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση να είναι ανεκτή η απαγόρευση παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών από ιδιωτικές νομικές οντότητες. Η αναθεώρηση του άρθρου 16 Συντ. είναι επιβεβλημένη. Ωστόσο, μέχρι αυτό να συμβεί, παραμένουν εν ισχύι και δεσμεύουν οι σαφείς επιταγές του εν λόγω άρθρου, κατά το οποίο «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου» (§ 5), οι καθηγητές ΑΕΙ είναι «δημόσιοι λειτουργοί» (§ 6), η «σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται» (§ 8). Εν γένει δε, παράκαμψη του Συντάγματος δεν είναι ανεκτή, όσο επιθυμητός και αν είναι ο επιδιωκόμενος σκοπόςꞏ διαφορετικά, υπονομεύεται συνολικά η δικαιοκρατούμενη τάξη σε μία χώρα…
Όσοι εκφράζουν εσχάτως (ή οψίμως) την αντίθεσή τους στη μετατροπή της κυοφόρου γυναίκας σε «μηχανή τεκνοποίησης», στην πραγματικότητα μάλλον αντιτίθενται συνολικά στον θεσμό της παρένθετης κύησης, και όχι μόνον στην τυχόν επέκτασή της στα ομόφυλα ζεύγη. Και υπ’ αυτό το πρίσμα, κανονικά θα έπρεπε να ζητούν την πλήρη κατάργηση του θεσμού. Προσωπικά, διαφωνώ με μία τέτοια επί της αρχής αντίθεση, διότι πιστεύω ότι, κατ’ αρχήν, προβάδισμα θα πρέπει να δίνεται στην ελευθερία αυτοδιάθεσης της γυναίκας σε σχέση με το σώμα της – στον βαθμό, βεβαίως, που η σχετική απόφασή της σχηματίζεται ελεύθερα και βασίζεται σε επαρκή πληροφόρηση…
Ο θεσμός της παρένθετης μητρότητας μπορεί να βρίσκεται τελευταία στο επίκεντρο της δημοσιότητας, έχει ωστόσο εισαχθεί στη χώρα μας ήδη από το 2002 με τον ν. 3089 για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο είναι ιδιαίτερα πρωτοποριακό, και μάλιστα με βάση τα διεθνή δεδομένα…
Στις 16.12.2023 πραγματοποιήθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία το 1ο Νομικό Συνέδριο «Δίκαιο & Ζώα», υπό την αιγίδα του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Dogs’ Voice και με τη συμβολή της Νομικής Βιβλιοθήκης. Στο επίκεντρο του Συνεδρίου βρέθηκαν τα ζώα συντροφιάς. Το Συνέδριο επισφράγισε την πολύμηνη εργασία 10 ερευνητικών ομάδων φοιτητών από τις τρεις Νομικές Σχολές της χώρας (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ και ΔΠΘ), οι οποίες και παρουσίασαν τα βασικά πορίσματα της έρευνάς τους. Συγχρόνως, το Συνέδριο σηματοδότησε την επανεκκίνηση ενός ευρύτερου διαλόγου για την ανάγκη ενίσχυσης της έννομης προστασίας των ζώων και περαιτέρω ευαισθητοποίησης Πολιτείας και κοινωνίας στα κρίσιμα ζητήματα που παραμένουν εκκρεμή…
«Η ισότητα στον γάμο υπήρξε μια από τις πιο σκληρές μάχες… Αλλά δεν μετανιώνω καθόλου, αποτελεί μία από τις πιο περήφανες στιγμές της πρωθυπουργίας μου.» Αυτά αναφέρει στην αυτοβιογραφία του ο πρώην βρετανός συντηρητικός Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον για την απόφασή του να προχωρήσει, το 2013, στην καθιέρωση του γάμου μεταξύ ομοφύλων, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις από το εσωτερικό των Τόρις και την εκκλησία. Όταν, κάποια στιγμή αργότερα, ένας υπάλληλος του πρωθυπουργικού επιτελείου τού είπε ότι χάρη σ’ εκείνον μπορούσε πλέον να συνάψει γάμο με τον σύντροφό του, ο Κάμερον ένιωσε ευτυχής για αυτήν την ωραία δύναμη της πολιτικής να αλλάζει τις ζωές των ανθρώπων προς το καλύτερο…
«Κώστα, φοβάμαι το μέλλον της Ευρώπης. Η δική μας γενιά που έζησε τη φρίκη του πολέμου φεύγει. Οι επόμενες γενιές δεν θα έχουν βιώσει αυτή τη φρίκη, οπότε δεν θα έχουν τη σταθερά να παλέψουν γι’ αυτό που πρέπει…» Αυτό θρυλείται ότι είπε, αρχές δεκαετίας του 1990, ο γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ στον τότε έλληνα πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών φαίνεται να δικαιώνουν την ανησυχία του Κολ. Η πολιτική σκυτάλη έχει περάσει πλέον σε νεότερες γενιές, η βιωματική σχέση με τους πολέμους του 20ού αιώνα υποχωρεί και η αμφισβήτηση του μοντέλου της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της μεταπολεμικής συνθήκης ειρήνης και ευημερίας γνωρίζει διεθνώς ευρεία απήχηση…
