Οι πρόσφατες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο επέτρεψαν την εξαγωγή διαφόρων συμπερασμάτων, που έχουν ήδη συζητηθεί ευρέως. Ίσως το κρισιμότερο όλων είναι ότι το εκλογικό αποτέλεσμα επιβεβαιώνει την ευρεία πολιτική διείσδυση των Τόρις σε ομάδες πληθυσμού χαμηλού εισοδήματος, για τις οποίες η ιδέα της ΕΕ δεν είναι τόσο ελκυστική – όπως το ίδιο ισχύει παραδοσιακά και για ένα τμήμα της βρετανικής ελίτ.
Ας μη γελιόμαστε. Εδώ και δεκαετίες, η ΕΕ δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητή στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ). Οι σημερινές δε ηγεσίες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της χώρας δεν ήθελαν την ΕΕ, είτε ανοιχτά (Τόρις) είτε κατά βάθος (Εργατικοί). Ιδίως οι Τόρις είχαν παραδοσιακά μία έντονη δυσανεξία απέναντι στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, ήδη από την εποχή της Θάτσερ. Είναι μνημειώδεις, μεταξύ άλλων, οι πύρινες ομιλίες της τελευταίας κατά του ευρώ.
Το ειδικό καθεστώς που προβλέπει το άρ. 86 Συντ. σχετικά με την ποινική ευθύνη των μελών της κυβερνήσεως και των υφυπουργών έχει μακρά παράδοση στην πατρίδα μας, η οποία ανάγεται ήδη σε αντίστοιχες συνταγματικές προβλέψεις του 19ου αιώνα. Πρόκειται δε για μία εξαιρετική περίπτωση όπου πολιτική και δικαστική εξουσία συμπλέκονται και δεν ακολουθούν δρόμους χωριστούς – όπως, αντιθέτως, επιτάσσει η αρχή της διακρίσεως των εξουσιών.
Η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης έφθασε πλέον στο τέλος της. Πρόκειται για μία ακόμη συνταγματική αναθεώρηση που ξεκίνησε με υψηλές προσδοκίες και μεγαλεπήβολες διακηρύξεις (κυρίως από πλευράς της προηγούμενης κυβερνητικής πλειοψηφίας), για να προσγειωθεί όμως και αυτή στο σκληρό έδαφος της πολιτικής πραγματικότητας.
Το ζήτημα της διευκόλυνσης της ψήφου των Ελλήνων εκλογέων εκτός επικρατείας ορθώς έχει ιεραρχηθεί ψηλά από την κυβέρνηση. Είναι ένα ζήτημα δικαιοσύνης και ισοτιμίας, το οποίο αφορά εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας που ζουν στην αλλοδαπή. Εμφανίζει, ωστόσο, ιδιαίτερες δυσχέρειες: αφενός μεν σύμφωνα με το άρ. 51 παρ. 4 Σ. ο σχετικός εκτελεστικός νόμος πρέπει να ψηφιστεί με αυξημένη πλειοψηφία 200 βουλευτών
Ας ξεκινήσουμε με ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Τα ηνία μιας μεγάλης οικογενειακής επιχείρησης κρατάει επί δεκαετίες ο ιδρυτής της και «πατριάρχης» της οικογένειας. Έφτασε όμως πλέον η στιγμή που θα πρέπει να προετοιμάσει την επόμενη ημέρα για την επιχείρηση. Έχει δύο παιδιά: Ο μεν γιος του δεν διαθέτει την ικανότητα να αναλάβει τα ηνία, καθώς διάγει βίο τρυφηλό. Η κόρη του, αντιθέτως, διαθέτει τις κατάλληλες αρετές, ασχολείται δε εδώ και καιρό με την επιχείρηση.
Στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου της ΔΕΘ, ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στα του εκλογικού νόμου. Για πρώτη φορά αποσυνέδεσε ανοιχτά τον εκλογικό νόμο από τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Δήλωσε, μάλιστα, ότι, αν δεν αλλάξει ο εκλογικός νόμος με 200 βουλευτές, τότε το 2023 η χώρα θα οδηγηθεί σε διπλές εκλογές – προφανώς πρώτα με τη νυν ισχύουσα απλή αναλογική και, εν συνεχεία, με τον νέο εκλογικό νόμο που θα έχει ψηφιστεί (τουλάχιστον) από τη ΝΔ.
Σύμφωνα με την παραδοσιακή διδασκαλία του John Stuart Mill, οι κρατικές επεμβάσεις στην ατομική ελευθερία είναι δικαιολογημένες μόνον όταν με αυτές εμποδίζεται η βλάβη τρίτων προσώπων – πρόκειται, εδώ, για την περίφημη αρχή της βλάβης (harm principle). Έτσι, σε μία ανοιχτή, φιλελεύθερη κοινωνία το άτομο είναι κατ’ αρχήν ελεύθερο να προβαίνει σε πράξεις αυτοβλάβης ή αυτοδιακινδύνευσης, ενώ περιορισμοί επιβάλλονται όταν οι πράξεις του βλάπτουν (και όχι απλώς ενοχλούν) τρίτα πρόσωπα ή, ευρύτερα, την ολότητα.
Στο νέο κοινοβουλευτικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, ότι κρίσιμος είναι ο αριθμός των 180 βουλευτών, που αθροίζουν ΝΔ (158) και ΚΙΝΑΛ (22). Θεωρητικά, ο αριθμός αυτός μπορεί να επιτρέψει (α) τη συναινετική εκλογή νέου ΠτΔ με βάση το ισχύον Σύνταγμα και έτσι την αποφυγή πρόωρης προσφυγής στην κάλπη με σύστημα απλής αναλογικής
Στις εκλογές της 7ης Ιουλίου, οι πρώην Πρωθυπουργοί Κ.Καραμανλής, Γ.Παπανδρέου και Α.Σαμαράς εξελέγησαν βουλευτές Α’ Θεσσαλονίκης, Αχαΐας και Μεσσηνίας αντιστοίχως. Η εκλογή τους βασίστηκε στο άρ. 72 παρ. 8 του π.δ. 26/2012 περί εκλογής βουλευτών, που ορίζει ότι «όσοι έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί σε κυβέρνηση που έτυχε ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής και έχουν εκλεγεί βουλευτές […] θεωρούνται ότι λαμβάνουν σταυρούς προτίμησης το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού στο ψηφοδέλτιο του οποίου συμπεριλαμβάνονται».
